نرگس حصیبی از مخاطبان نمایش خانگی در تحلیلی برای این رسانه آورد: سریال “داریوش” را هادی حجازی فر کارگردانی و درعین حال خودش هم نقش اصلی آن را بازی کرده است.

حجازی فر قبل از این فیلم-سریال “موقعیت مهدی/عاشورا” را هم با بازی خودش، کارگردانی کرده بود.

سریال “داریوش” کاملا متأثر از موفقیت سریال “پوست شیر” و با تقریبا همان موتیف های پدر-دختری و همان ترکیب تولید-از نوید محمودی تهیه‌کننده تا مرتضی غفوری فیلمبردار تا بازیگرانی مثل ژیلا شاهی و مهرداد صدیقیان تا سارا آهنی تدوینگر- ساخته شده.

حجازی فر بعد از موفقیت “ایستاده در غبار” عطش بالایی برای بازیگری نشان داد و سعی کرد فیلم و سریال‌های مختلف از کمدی تا ملودرام را بازی کند ولی درنهایت همچنان شمایل احمد متوسلیان در همان “ایستاده در غبار” است که بهترین نقش آفرینی او به شمار می‌رود. شاید همین مقایسه شدن تمام بازیهایش با همان نقش اولش در سینما بوده که باعث شده حجازی فر به سمت کارگردانی هم بیاید بلکه بالاخره کاری متفاوت‌تر از آن شمایل ارزشی خلق کند منتها خلق شمایل، در کنار فیلمنامه کاراکترمحور به کارگردانی نیاز دارد که شکستن بازیگر و ساخت مجدد او را بلد باشد؛ کاری که مسعود کیمیایی خیلی خوب با امثال مهران مدیری و سعید آقاخانی و… در “خائن کشی” و “خون شد” انجام داد. البته که هم مدیری د هم آقاخانی نیز از شکست قالب تکراری استقبال کرده و دل دادند به نقش جدید.

درباره هادی حجازی فر و سریال داریوش، نه کارگردانی در مقیاس کیمیایی بوده که دنبال ساخت و پرداخت تازه باشد و نه حجازی‌فرِ بازیگر چندان علاقه ای داشته به شکست تکرار. حجازی فر به اشتباه تصور کرده دلیل شهرت بهروز وثوقی، پرکاری و ایفای نقش‌های متنوع بوده در حالی که همین بهروز هم اگر تن نمی‌داد به کار با امثال مسعود کیمیایی و علی حاتمی و ناصر تقوایی و شاپور قریب و ایرج قادری و فریدون گله و سیامک یاسمی و ساموئل خاچیکیان و…، و دنبال ساخت و ساز کاراکتر نبود، چیزی برای عرضه نداشت.

کارگردانی برای حجازی‌فر، زود بود؛ او البته به لطف تیم مستندنمای مهدویان توانست فیلم اپیزودیک موفقیت مهدی را قابل قبول دربیاورد ولی همان فیلم هم وقتی شد سریال عاشورا، پر از تکرار مکررات و راش های اضافی و داستان‌های بی ربط و گاه رهاشده بود‌. حجازی فر در سریال “داریوش” حتی نمیداند می‌خواهد ملودرام بسازد یا کمدی و برخی جاها خود را خنده‌دار و برخی جاها قابل ترحم عرضه کرده.

حجازی‌فر پیش خودش فکر کرده حالا اینجا اگر برخلاف پوست شیر، بیاید و کاراکتر یک مرد ترسوی فراری را بازی کند-که لابد و به تدریج ترسش میریزد؟- ساختارشکنی کرده ولی فقط نگاه کنید به انتخاب پوشش کاملا مشابه مرد بی‌کله و متهور پوست شیر تا دریابید چقدر در کارگردانی دستش خالی است.

انتخاب بازیگر هم که تعریفی ندارد‌. مثلا دختر داریوش با بازی ژیلا شاهی با ته لهجه ترکی حرف می‌زند ولی داریوش لهجه ندارد! یا مهرداد صدیقیان عینهوی پوست شیر باز نقش عاشق دلخسته را دارد و نوه پرروی داریوش کاملا شبیه پسربچه سریال زیرخاکی است؛ یعنی حجازی فر حتی نمی توانست یک بازیگردان کودک پیدا کند برای کمک به تفاوت بازی رایان سرلک در این دو سریال؟

خط داستانی که گذر تدریجی از مرد ترسوی دله دزد به شجاع مردی که می‌خواهد قواعد را به هم بزند، خط خوبی است ولی انگار حجازی فر خودش هم درکی از چنین خطی نداشته چون حداقل باید شمایل درستی از یک مرد میانسال ترسو ترسیم می‌کرد. این کار را عباس جمشیدی فر-که رفیق داریوش است- خیلی راحت و تیپیکال ادا کرده ولی حجازی فر شاید ابا داشته از تیپ سازی، کلا هیچ.

سریال “داریوش” حتی در ساخت موسیقی نیز جز تکرار بخش‌هایی از ملودی های آثار خاطره ساز داریوش اقبالی و تغییر اول و آخر ملودی، راه تازه ای نمی پیماید و موسیقی تیتراژ هم رگه های موسیقی های امراه و تارکان و مصطفی صندل را دارد…

“داریوش” نشان می‌دهد که کارگردانی برای حجازی فر زود بوده و او اگر می‌خواهد زود از دایره حذف نشود حتما باید ابتدا چند همکاری با کارگردانان توانمند را ولو بدون دریافت دستمزد، ترتیب دهد وچند سالی تجربه کند تا بعدتر با توان بیشتری به سمت کارگردانی بیاید و یادش نرود حتی همان بهروز وثوقی با وجود سابقه سال‌ها بازیگری باز جرأت نکرد سراغ کارگردانی برود یا شهاب حسینی وقتی بعد از سالها بازیگری، خواست فیلم اول خود را بسازد سناریویی از یکی از مولفان توانمند سینمای ایران یعنی محمدهادی کریمی را زمینه ای کرد برای ساخت “ساکن طبقه وسط” یا نیکی کریمی بعد از سالها دستیاری برای عباس کیارستمی به سمت ساخت “چند روز بعد” آمد یا فرامرز قریبیان که کلی تجربه کنار کیمیایی، بهمن فرمان‌آرا، فریبرز صالح، امیر قویدل، سیروس الوند و…، کسب کرد تا برسد به ساخت “جدال در تاسوکی”.

نمایش خانگی/مجید ناصری: سریال “افعی تهران” ساخته سامان مقدم از محصولات فیلمنت به پایان رسید در حالی که از نیمه های سریال بسیاری از مخاطبان حدس زده بودند که افعی تهران کیست؟ و معلوم نشد چرا نباید کارگردان به جای این همه موسیقی فرنگی به موسیقی ملی وطنش ببالد؟ جز این است که همه ایرانی هستیم و اول از همه مخاطب محصولات ملی؟

حدس و گمان مخاطبان درباره این‌که آرمان بیانی-کارگردان فیلم در فیلم- خودش قاتل زنجیره ای کودک آزاران است، نوید این را هم می‌داد که با درپیش بودن فیلمبرداری حین عرضه، شاید با یک رودست کامل در قسمت پایانی روبرو باشیم.

از آن طرف گروهی از مخاطبان هم فکر می‌کردند که چون نام پیمان معادی به عنوان فیلمنامه نویس سریال آمده و او بخش عمده شهرت خود را مرهون همکاری با اصغر فرهادی است پس “افعی تهران” هم گرفتار پایان باز یا بی پایانی داستانی خواهد بود غافل از آن که حضور سامان مقدم در مقام کارگردان “افعی تهران” و تجربیات سریال سازی او از “شمس العماره” تا “دیوار به دیوار” بر کار غلبه داشت و درنهایت او به سبکی که به آن شهره است یعنی با برگزاری یک پارتی-مهمانی- داستان را بست.

سامان مقدم بسیار به مهمانی بازی علاقه دارد و اینکه آدم‌ها را در لوکيشن های بسته به بهانه یک مهمانی دور هم جمع می‌کند را از “کافه ستاره” و ” مکس” تا “نهنگ عنبر” و “دیوار به دیوار” و حتی فیلم توقیفی “صد سال به این سالها” ارائه داده بود.

مقدم که حجم بالای موسیقی غربی حاکم بر سریالش از جیمی هندریکس و لوئیس آرمسترانگ تا دیوید بوئی و گراهام ناش در تعارض است با پشت صحنه هایی که بیشتر آغشته به آوای فتانه و جواد یساری و شهرام شب پره و ناهید و… هستند، نشان داد که طی سال‌های مختلف کار در سینما و تلویزیون و مشق کردن پیش سینماگرانی نظیر برادران شایسته، مسعود کیمیایی، رامین عباسی‌زاده، همایون اسعدیان و ابوالحسن داوودی، هرچه را که نیاموخته باشد در جمع کردن داستان، کار را یاد گرفته‌ و نقطه قوت “افعی تهران” هم یکی شروع معمایی بود و یکی پایان بی صدای آژیر پلیس که هر دو ناشی از تجربیات طولانی همکاری با خبرگان است؛ یعنی همان چیزی که متاسفانه نسل تازه کارگردان‌نمایان علاقمند به لات‌گرافی از آن بی‌بهره‌اند.

او در بسیاری از قسمتها و با کم آمدن داستان مجبور بود با وارد کردن بازیگران مهمان-مثل هومن سیدی، امین حیایی، پژمان جمشیدی و…- برای مخاطب تازگی ایجاد کند که این خودش نشان دهنده آن است که همکار پروژه هایی مثل ضیافت و سلطان مسعود کیمیایی، پریدخت و شمس العماره رامین عباسی‌زاده، تحفه هند و مرد آفتابی همایون اسعدیان همچنان باید حتما یک دراماتورژ درجه یک را کنار خود داشته باشد تا آن تجربیات تکنیکی بیشتر به کارش بیایند.

حضور تهیه‌کننده ای جاه‌طلب مثل جواد فرحانی در پروژه “افعی تهران” بسیار کمک حال سامان مقدم بود و او انواع و اقسام بازیگر و لوکیشن را برایش تدارک دید تا داستانی خط قرمزی را با پایانی غیرکلیشه به فرجام برساند ولی سامان مقدم باید در کارهای آتی بیش از اینها بر متن کار کند.

راستی اگر سامان مقدم میخواست این سریال ملبس با انواع موسیقی غربی را در اینستاگرام وایرال کند، حتی اپیزودی از آن قابل عرضه بود؟؟ و تک تک پلان ها کپی رایت نمیخورد؟ چرا تلاش برای جلب نظر طبقه متوسط نزد برخی کارگردانان متبادر شده در پهلو زدن به موزیک غربی؟ آن هم وقتی خاستگاه کاراکترهای اصلی “افعی تهران” نه آن طبقه الیت خارجی‌گوش‌کن که جماعتی است رشدکرده حوالی پارک شهر و شوش و شاپور و مولوی؟ چه کسی گفته فتانه چیپ است و لوئیس آرمسترانگ، فاخر؟

نمایش خانگی/پیمان مقیمی: مهران مدیری در سال‌های اخیر تلاش زیادی کرد که در کنار اجرای تاک شو و استندآپ، بازیگری را هم دنبال کند ولی از آنجا که سالهاست از بازیگری دور افتاده، کامبک‌ش نه با بازیگری بلکه با اجرای برنامه “اسکار” برای فیلیمو بود.

به نقل از سینماروزان کارهای بازیگری متاخر مدیری از “درخت گردو” تا “افعی تهران” چنگی به دل نزد و این وسط البته که محمود کلاری مشکل کار را دریافت و با فاصله گذاری در حرکت صورت و تغییر پی در پی دیالوگ، توانست اندکی او را بقاعده‌تر کند در “تابستان همان سال”.

مدیری درنهایت کاری را که خوب بلد است همین اجرا و برگزاری تاک شوهای مفرح است و هرگاه که یک تیم نویسنده خلاق کنار او هستند، کار اجرایش هم روان تر میشود. خوشبختانه فیلیمو خوب دریافته که موتور محرکه مدیری، متن صحیح است و برای همین در “اسکار” از آن بداهه های بیش از حد دورهمی و نظایر آن خبری نیست و همه چیز با متن های آماده شده پیش می‌رود.

قراردهی نیما شعبان نژاد کنار مدیری و پاس کاری‌هایی که بین این دو نفر در شوخی با مهمانان اسکار که جملگی در زمره هنرمندان شناخته شده هستند، در کنار بخش‌بندی‌های متعدد برنامه و اینکه در هر بخش به اندازه سورپرایز توأمان مخاطب و مهمان، خنداندن مخاطب نیز لحاظ شده، سبب ساز تبدیل “اسکار” به برنامه ای جذاب شده.

مهران مدیری در “اسکار” آن عادت های تکراری و به‌ویژه زل زدن های گاه و بیگاه به دوربین را کنار گذاشته و در مقابل تلاش کرده بر نوعی لحن پرسشی-تفریحی تمرکز کند و درعین حال در امتیازدهی در قامت گادفادری فرومیرود که نظیرش را در دورهمی دیده بودیم.

“اسکار” نشان داده که دیگر دوران استفاده باری به هر جهت از گنده‌سلبریتی‌ها گذشته و حتی اگر مهران مدیری را در مرکز اجرای یک برنامه قرار می‌دهند باز هم باید با ایده پردازی قبلی و استفاده از تیم تولید متن خلاق پیش بروند وگرنه نخواهند توانست مخاطب جلب کنند‌‌. “اسکار” اگر موفق است به خاطر توجه به همین ریزه‌کاری‌های کاملا جدی است.

نمایش خانگی/پیمان مقیمی: دستمزد بازیگران به شدت بالا رفته است. اتفاقا در این موضوع پلتفرم‌ها مقصر هستند. همین افرادی که امروز به بازیگران حمله می‌کنند، خودشان برای اینکه مخاطبان بیشتری جذب کنند، بازیگران مطرح را جذب کردند و دستمزدهای عجیب و غریب پرداخت کردند.

همایون اسعدیان با بیان مطلب فوق گفت: یک بار تلویزیون سال‌ها قبل این کار را انجام داد و یک جهش در دستمزد‌ها ایجاد کرد. در چند سال گذشته هم پلتفرم‌ها این کار را انجام دادند و هزینه‌ها را در سینما بالا بردند ولی درنهایت همین بالا بردن دستمزد به ضرر خودشان تمام خواهد شد.

کارگردان “شوخی” و “آخر بازی” ادامه داد: واقعیت این است که جهان آینده، جهان تصویر و وی‌اودی‌هاست. ما الان دو، سه پلتفرم خوب داریم و همین‌طور روز به روز به تعدادشان اضافه می‌شود. بخش عظیمی از تأمین مالی اهالی سینما و تصویر در آینده از طریق همین پلتفرم‌ها خواهد بود. نه اینکه سینما از بین خواهد رفت، در سینما تعداد محدودی فیلم ساخته می‌شود و تعدادی از اعضا در آن کار می‌کنند، اما حجم کاری‌ای که این پلتفرم‌ها برای اهالی سینما ایجاد می‌کنند، قابل مقایسه با تولید فیلم نیست.

وی افزود:در دو سال کرونا اگر پلتفرم‌ها نبودند واقعا اهالی سینما وضعیت بدی پیدا می‌کردند، چراکه در آن مقطع فقط پلتفرم‌ها بودند که سریال می‌ساختند و طی دو سال اگر اشتباه نکنم چیزی حدود 34 سریال توسط دو پلتفرم تولید شد. ما باید از ورود این سرمایه‌ها به این عرصه استقبال کنیم. به‌شخصه وقتی متوجه می‌شوم یک پلتفرم تازه به جمع پلتفرم‌ها اضافه می‌شود، خوشحال می‌شوم. می‌دانم سرمایه زیادی پشت آن است و دیگر بحث ساخت یک فیلم نیست. بحث صد‌ها میلیارد سرمایه است. نه تنها باید استقبال کنیم، بلکه باید تلاش کنیم بمانند، ریشه بدوانند و بتوانند خوراک فرهنگی برای اقشار مختلف مردم فراهم کنند. اما طرف دیگر باید برای دوستانی که صاحب سرمایه هستند مواردی تعریف شود و این طور نباشد که بی ضابطه هر کاری که می‌خواهند انجام دهند و چنان سطح دستمزد را بالا ببرند که بازیگران به همه به چشم یک پلتفرم متمول نگاه کنند.

کارگردان “طلا و مس” و “بوسیدن روی ماه” گفت: همین‌طورکه در رودررویی صداوسیما با هنرمندان، صداوسیما مخاطبش را از دست می‌دهد و اگر هنرمندانی که می‌توانند مخاطب را جذب کنند و بین مردم ریشه دارند و مخاطب دارند، با صداوسیما قهر کنند، بازنده صداوسیما است. این اتفاق می‌تواند دقیقا برای پلتفرم‌ها هم تکرار شود. اگر دچار این باور شوند که قدرت سرمایه است و اگر پول بدهید، هنرمندان همه کاری می‌کنند، قطعا اشتباه بزرگی می‌کنند چون تلویزیون هم همین اشتباه را کرد و شکست خورد.

نمایش خانگی/مجید ناصری: شورای صدور پروانه ساخت آثار غیر سینمایی با ساخت 3 عنوان فیلم کوتاه داستانی، 2 عنوان فیلم بلند داستانی و 1 عنوان فیلم نیمه بلند داستانی غیرسینمایی موافقت کرد.

به نقل از ایرنا در میان پروانه های صادره  نام نویسنده فیلم آخر مهران مدیری به چشم میخورد.

عباس رافعی نویسنده “ساعت ۶ صبح” فیلم تازه مهران مدیری نیز نویسنده فیلمنامه ای به نام “پاکباز” است که پروانه گرفته.

فیلم‌های بلند داستانی پروانه گرفته به شرح زیر است:

–فیلم بلند «کویر ناآرام» به تهیه‌کنندگی سید زاهد رئیسی، نویسندگی سید مهدی سجادپور و کارگردانی سعید توکلی

–فیلم بلند «پاکباز» به تهیه‌کنندگی محمد باقر خدادوست، نویسندگی عباس رافعی و کارگردانی امیر رضا مهر شیوا

فیلم‌‌های کوتاه داستانی‌ پروانه گرفته به شرح زیر است:

— «شب سگ» به تهیه‌کنندگی و نویسندگی و کارگردانی علیرضا کریمی

— «دیوار مرزی» به تهیه‌کنندگی، نویسندگی و کارگردانی خشایار اصغری

–«باز پرداخت زمین» به تهیه‌کنندگی، نویسندگی و کارگردانی صالح عصار

–فیلم نیمه بلند داستانی «رقیب دیجیتالی» به تهیه‌کنندگی عاطفه احسانفر، نویسندگی و کارگردانی میلاد خدر

نمایش خانگی: شبکه نمایش خانگی در ماه‌های اخیر و در کنار تولید سریالها و برنامه های روتین خود که بعضا در میان آنها آثار قابل توجه هم یافت می‌شود به اقتباس از برخی رمان های شناخته شده هم روی آورده که درصورت امتداد، قطعا به رونق هر دو حیطه ادبیات و شبکه خانگی منجر خواهد شد.

نرگس آبیار کارگردانی است که بعد از اقتباس از رمان “سووشون”سیمین دانشور به سراغ اقتباس از رمان “بامداد خمار”فتانه حاج سیدجوادی رفته است. روزنامه اصلاح طلب آرمان در گزارشی به این اقتباس پرداخته است.

متن گزارش آرمان را بخوانید:

رمان «بامداد خمار» نوشته‌ی خانم فتانه حاج سیدجوادی (پروین) اولین بار در سال ۱۳۷۴ منتشر شد و در طول نزدیک به یک دهه، بیش از ۳۰۰ هزار نسخه از آن فروش رفت و نام آن به عنوان یکی از موفق‌ترین آثار داستانی در جذب مخاطب در حوزه زبان فارسی ثبت شده است.
خانم حاج سیدجوادی نام کتاب خود را از بیتی از سعدی اقتباس کرد:
“به راحت نفسی، رنج پایدار مجوی
شب شراب نیرزد به بامداد خمار”
علی‌رغم همه‌ انتقادات تند و بعضا ویرانگری که نخبگان، فمینیست‌ها و در کلیت، جریان روشنفکری، از همان چاپ اول این رمان، نثار آن کردند، عامه‌ جمعیت کتابخوان ایرانی، رمان را خواندند و جای آن را به عنوان یکی از پرخواننده‌ترین آثار داستانی در زبان فارسی تثبیت کردند. حال، چندی است که خبر آمده، یک «بانو» آستین بالا زده و پشت دوربین قرار گرفته، تا از دل یکی از پدیده‌های فرهنگی دهه هفتاد شمسی، یعنی «بامداد خمار»، یک سریال بیرون بکشد. به احتمال قوی، اکنون خانم حاج سیدجوادی هم نفسی به راحتی می کشد که بعد از نزدیک به ۳۰ سال از اولین انتشار، نه تنها یک «زن» قرار است تصویرگر این اودیسه‌ زنانه باشد، که از قضاء این زن، یکی از کاربلدترین و موفق‌ترین نام‌های سینمای ایران نیز است: «نرگس آبیار».

باید توجه داشت که “نرگس آبیار”، در کمال اعتماد به نفسی که برآمده از «کوله‌باری» از تجربه‌اندوزی‌ در ژانرهای مختلف سینمایی و عرق‌ریزی روح در خلق درام، هم دست در پنجه‌ یکی از گردن‌کلفت‌های ادبیات معاصر ایران، یعنی رمان «سووشون» زنده‌یاد سیمین دانشور انداخت و سریالی برای شبکه نمایش خانگی تولید کرد و هم حالا قصد دارد یکی از پرمخاطب‌ترین آثار داستانی نیم قرن گذشته جغرافیای فارسی‌زبان را به زبان تصویر برگرداند. از قضا در ایران، که مزاج مردم از قدیم‌الایام، زبان حکایت و شعر بوده و قدیمی‌ترین داستان‌های مکتوب را می توان در میراث کهن ایرانی سراغ گرفت، اقتباس ادبی برای سینما و تلویزیون به شدت مهجور است.
در هر جای دنیا که صنعت هنرهای تصویری به صورت پویا و تجاری وجود دارد، بازار اصطلاحا تشنۀ اثر مکتوب برای اقتباس سینمایی است. در حدی که حتی دنباله‌نویسی بر شماری قابل توجه از آثار ادبی مشهور و محبوب، تحت تاثیر توفیق عظیم نسخه سینمایی آن نوول یا داستان مربوطه بوده است. از آن جمله می توان به مجموعه آثار “تامس هریس” با محوریت شخصیت دکتر لکتر اشاره کرد که دو نوول «هانیبال» و «خیزش هانیبال» با توجه به موفقیت فیلم سینمایی «سکوت بره‌ها» نوشته شد. یا کوجی سوزوکی، نویسنده مشهور ژاپنی، دنباله‌ها بر نوول «حلقه» را بر اساس توفیق حیرت‌انگیز فیلم سینمایی «حلقه»(هم نسخه ژاپنی و هم آمریکایی) نوشت.

حال، با توجه به دریای عظیمی از آثار ادبی تولید شده در داخل کشور، به ویژه توسط نسل جوان کشور، حیف است که این گسترۀ عظیم پتانسیل دراماتیک برای خلق فیلم و سریال، این قدر نادیده بماند. تازه باید توجه داشت که، از قدیم، هرگاه فیلمساز و تهیه‌‎کننده‌ای جسارت به خرج می داد و وارد وادی اقتباس شد، به طور معمول نتیجه موفق و حتی درخشان گرفت: شادروان داریوش مهرجویی که اصولا موفق‌ترین و ماهرترین سینماگر ما در عرصه اقتباس سینمایی از آثار ادبی بود(گاو، پستچی، دایره مینا، سارا، پری، مهمان مامان و…)؛ استاد ناصر تقوایی و شاهکارهای «ناخدا خورشید»(از داستان همینگوی) و «آرامش در حضور دیگران»(از داستان مرحوم ساعدی)؛ بهروز افخمی و اقتباس فیلمنامه «روز شیطان» از رمان «پروتکل چهارم» فردریک فورسایت؛ مسعود کیمیایی و «خاک»(اوسنه باباسبحان)، «داش آکل»(داستان صادق هدایت) و «غزل»(داستانی از خورخه لوئیس بورخس)؛ امیر نادری و اقتباس از داستان صادق چوبک در «تنگسیر»؛ مرحوم پوراحمد در «قصه های مجید» و «خواهران غریب» و «اتوبوس شب»؛ و…

ملاحظه می شود که شماری از موفق‌ترین و به یادماندنی‌ترین آثار تصویری ایرانی بر مبنای اقتباس ادبی شکل گرفته است. بلاشک، تجربۀ تبدیل یکی از محبوب‌ترین رمان‌های ایرانی در نزد عامه کتابخوانان، یعنی «بامداد خمار» خانم فتانه حاج‌سیدجوادی، هم برای خوانندگان آن رمان و هم سازنده این اثر، تجربه‌ای هیجان‌انگیز و جذاب خواهد بود.
این نکته را باید در نظر داشت که اثر ادبی، عصارۀ خلاقیت، ذهنیات، دیدگاه فلسفی و اعتقادی مولف به جهان، زندگی و اجتماع و غنای هنری یک نویسنده در برهه‌ای از عمر خلاقه و بارآورانه‌ی اوست. یک قصه یا رمان، محصول صدها و هزاران ساعت مطالعه، تامل و مراقبه‌ی درونی، رصد و موشکافی روابط اجتماعی و جهان پیرامون و تجربیات زیسته‌ی یک مولف است. از همین رو، وقتی یک سینماگر به سراغ یک اثر ادبی برای اقتباس می رود، هم به لحاظ محتوایی و هم حتی به لحاظ فرم، مشتی پُر در نوشتن سناریو و ساخت اثر خواهد داشت. این غنای فرهنگی، اجتماعی، اعتقادی و هنری وقتی در دستان یک کارگردان کارآزموده و امتحان‌پس‌داده قرار می گیرد که واجد معیارهای بنیادین زیبایی‌شناسانه، داستان‌پردازی، روایت و مخاطب‌شناسی هم هست، مضاعف می گردد و یک اثر هنری ماندگار، در عین حال پرمخاطب، رقم می خورد. باید توجه داشت که ساخت چنین اثری، فراتر از مبحث سرگرمی(که اصل اولیه و بنیادین یک اثر سینمایی است)، بخشی از حافظه جمعی فرهنگی-اجتماعی مردم یک کشور را رقم می زند. شاید با برشمردن برخی مصادیق، این بحث روشن‌تر شود. وقتی سخن از مقاومت دلیرانۀ مردم جنوب ایران در برابر طاعون اشغال و استعمار به میان می آید، لاجرم و بلاتردید رمان تاریخی مرحوم رکن‌زاده آدمیت، یعنی «دلیران تنگستانی» و سریال تلویزیونی «دلیران تنگستان» اثر مرحوم همایون شهنواز که مقتبس از آن رمان است، در حافظه نسل‌های قدیم‌تر نقش می بندد. چه بسا، تنها منبع شناخت اکثریت کسانی که با نام شهید «رییسعلی دلواری» آشنا هستند، از قیام ضداستعماری او علیه انگلستان، همین رمان یا، عمدتا، همین سریال باشد. در مصداقی دیگر، اگر بخواهیم با زیست اجتماعی، روابط خانوادگی و باورهای ذهنی ایرانیان در دوره پهلوی اول آشنا شویم، لاجرم و بلاتردید، یکی از منابع، رمان «دایی‌جان ناپلئون» اثر مرحوم ایرج پزشکزاد و مجموعه تلویزیونی با همین نام، اثر استاد ناصر تقوایی است.
ذکر مصادیق، از این منظر هم مهم و مرتبط بود که از قضاء، در کارنامه‌ی هنری بانو نرگس آبیار، هستند آثاری که این‌چنین مدخلیت «قوم‌شناسانه» دارند. به این معنی که، برای مثال، اگر در آینده، کسانی بخواهند درباره‌ی اثرات اجتماعی جنگ ایران و عراق، و به طور خاص پدیده‌هایی چون «مفقودین» جنگ و «مادران شهدا»، آگاهی کسب کنند، قطعا یکی از منابع، مرور سینمای جنگ خواهد بود. در این میان، چه کسی می تواند انکار کند که در صدر فهرست منابع سینمایی یک محقق از نسل‌های آینده، «شیار ۱۴۳» نرگس آبیار قرار خواهد داشت؟ بلاتردید، سکانس نهایی آن فیلم، یعنی مواجهۀ «مادر شهید» با پاره‌های استخوان جگرگوشه‌اش و در آغوش گرفتن کفن سبک او همچون یک نوزاد در آغوش، نه تنها در قلب حافظۀ سینمای ایران، که در حافظۀ فرهنگی ایرانیان حک شده است. یا، اگر باز محققی از نسل‌های آینده، بخواهد ادراکی از عواقب و تبعات یک طاعون سیاه به نام «تروریسم تکفیری» در منطقه و کشور ما داشته باشد، آیا نباید «شبی که ماه کامل شد» آبیار را هم، به عنوان ثبت دراماتیک تجربۀ تلخ یک خانواده ایرانی قربانی تروریسم تکفیری، در برنامه تحقیقاتی خود قرار دهد؟
این که “آبیار” چهارمین اثر سینمایی خود، به اوجی حیرت‌آور از بلوغ سینمایی در «شبی که ماه…» رسید، البته یک پای قضیه است. او نه تنها ظرایف و جزییات شخصیت‌پردازی را استادانه به کار گرفت(برای نمونه شخصیت خونسرد و مخوف عبدالمالک با بازی آرمین رحیمیان یا شخصیت غمناز با بازی فرشته صدرعرفایی)؛ نه فقط پوست‌اندازی روحی و جسمی فایزه را، از دختری نازپرورده و لوند به زنی زخم‌خورده که برای بقای خود و فرزندانش می جنگد، با هنرمندی و بدون سانتی‌مانتالیزم به تصویر می کشد؛ بلکه هم در ایجاد «تعلیق»، به مفهوم عمیق کلمه، و هم اجرای ماهرانه‌ی صحنه‌های دشوار اکشن، در سطحی غیرقابل‌باور ظاهر می شود. فقط کافی است سکانس دوربین روی دست آبیار را به یاد بیاوریم که در آن بازارچه نکبت و اِدبار گرفته شهر کویته، در محاصره نگاه‌های هیز و هرزه، بدن‌های عرق کرده مردان خشن، تیزی ساتور و چاقو، لاشه‌های ورقلمبیده گوسفندان و خونی که همه جا را گرفته، فایزه‌ی هراسان را همچون پرنده‌ای ظریف‌بال و رمیده دنبال می کند. یا سکانس جنگی کمین خوردن تروریست‌ها در مرز و درگیری آن‌ها با ارتش را به خاطر بیاوریم که کارگردانی مسلط و با اعتماد به نفس “آبیار”، قدرت و التهاب و حرارت صحنه را به تماشاگر منتقل می کند.
اما این همه ماجرا نیست. وجه دیگر فیلمسازی آبیار، زیرلایه‌ها و اصولا بطون جامعه‌شناختی و روانشناسانه‌ای است که در متن فیلم‌های او وجود دارد؛ به عبارت دیگر، فارغ از تصویر کردن احساسات و عواطف انسانی(به خصوص از نوع زنانه)، “آبیار” یک عمق و پختگی در نگاه سینمایی خود دارد که به ریشه‌ها و علت‌ها، آن هم نه به صورت گل‌درشت و «پیام‌دار» نقب می زند. این خصوصیت، قطعا به ریشه‌های او هم به عنوان یک «نویسنده» و هم به عنوان «مستندساز» بازمی گردد. نویسنده کسی است که بینش عمیق و رصدگر به جامعه و جهان پیرامون خود دارد. این خصلت وقتی با «مستند»سازی تکمیل شود، خواسته یا ناخواسته، نگاه «علت‌جو» و «تعهد» اجتماعی را در هنرمند، نهادینه می کند. و خب، “نرگس آبیار” به عنوان یک «زن»، واجد جسارت و شهامتی هم است که به او اجازه می دهد، چشم در چشم «جراحت»های اجتماعی بدوزد تا راوی و تصویرگر صادقی باشد. ترکیب این «علت‌جویی»، «تعهد» و «جسارت» در فیلم «ابلق» به اوج می رسد که فیلمساز، به دور از احساسات‌گرایی مفرط، محکم و استوار و حتی بعضا بی‌رحمانه، یک «درد مشترک» زنانه را به تصویر می کشد.
می‌توان انتظار داشت، که “نرگس آبیار”، با مهارت و تسلط خود در فیلمسازی که آن را «تثبیت» کرده، و با خلاقیت هنری که آن را به «اثبات» رسانده، رمان محبوب و پرخوانندۀ خانم حاج سیدجوادی را اصطلاحا «مال خود» کند؛ به این معنی که «بامداد خمار»ی که “آبیار” بسازد، صرفا تصویرگر رمان و مقید و محدود در آن نخواهد بود و «ارزش افزودۀ» سینمایی به سبک “آبیار” را در خود خواهد داشت. چنان که استاد ناصر تقوایی، رمان مرحوم پزشکزاد را «مال خود» کرد و «دایی‌جان ناپلئون» به روایت تقوایی را ماندگار کرد. یا استاد روانشاد داریوش مهرجویی، مهر خود را بر «عزاداران بیل» و «آشغالدونی» ساعدی زد و «گاو» و «دایره مینا» را به گنجینه سینمایی ایران اضافه کرد و حتی «ناخدا خورشید» تقوایی، به لحاظ ارزش‌های هنری از اثر اصلی، یعنی رمان همینگوی، فراتر هم رفت.
الغرض، «بامداد خمار به روایت آبیار» قطعا دیدنی خواهد بود.

نمایش خانگی/پیمان مقیمی: بالاخره بعد از مدتها عرضه سریالهای درجه بندی شده برای بزرگسالان یک سریال کودک در آستانه عرضه در شبکه خانگی قرار گرفت. این سریال فصل دوم یک سریال موفق آسا.
به گزارش نمایش خانگی، این سریال “دیو و ماه پیشونی۲” نام دارد که محصولی از موسسه سرورسانه پارسیان به مدیریت برادران یاری است.
حسین قناعت کارگردانی که در این سالها کمدیهای کودکانه مخاطب پسندی همچون “دزد و پری”، “پیشی میشی” و “لازانیا” را ساخته، کارگردانی “دیو و ماه پیشونی” را برعهده داشته.
“دیو و ماه پیشونی۲” بر اساس یکی از افسانه‌های کهن ایرانی نوشته شده است. در خلاصه داستان این سریال آمده است: ماه پیشونی همراه با یکی از نوادگان ارژنگ دیو که در داستان های شاهنامه با رستم دستان جنگیده بود؛ در فضایی فانتزی و شاد همسفر می شود؛ سفری در دنیای امروز برای کودک درون همه افراد خانواده.

علی صادقی، افسانه بایگان، حسن پورشیرازی، لیلا اوتادی، رامین ناصرنصیر، میرطاهر مظلومی، سیاوش چراغی پور، احمدرضا اسعدی، بهراد خرازی، نگین معتضدی، ستایش موسوی، نیلوفر شهیدی، علی کاظمی، الهام جدی، سارا محمدی، پارسیا شکوری، عسل قرایی و آتش تقی پور بازیگران این مجموعه هستند.
صادق یاری مجری طرح «دیو و ماه پیشونی» است و تهیه کننده آن مهدی یاری بوده است.

علی رستگاری مخاطب نمایش خانگی برای این رسانه نوشت: فصل سوم سریال “زخم کاری” ساخته محمدحسین مهدویان از طریق فیلیمو عرضه شد.

از همان سکانس های ابتدایی فصل سوم “زخم کاری” مشخص است که آن نگاه باری به هر جهت فصل دوم که نوعی تبختر فیک در آن به چشم میخورد، حذف شده و مهدویان سعی کرده، اندکی برگردد به همان رگه های داستان‌گویی آدمیزادی که در “ایستاده در غبار” و “لاتاری” از او دیده بودیم.

فصل سوم “زخم کاری” هم جواد عزتی به‌اندازه و مناسبی دارد، هم قصه راست و درستی و هم باز‌ی‌های ملموس و با حداقل اغراقی. به نظر می‌رسد نظارت فیلیمو بر فصل سوم باعث شده بیش از هر چیز بر عناصر تشکیل دهنده هر سریال سالمی تمرکز گردد و انگار فیلیمو نخواسته احیای خود با سریال‌هایی استاندارد نظیر “گناه فرشته”حامد عنقا یا رئالیتی‌هایی هدفمند مثل “صداتو”ی حامد جوادزاده را از کف دهد و برای همین است که “زخم کاری۳” با نوعی وسواس در داستان گویی پر و پیمان تولید شده.

واقعیت این است که حاشیه نباید بر متن غلبه کند و همان طور که “گناه فرشته” با اصل داستان و بازیهای نفس‌گیر جلب مخاطب می‌کرد و حاشیه سازی را برای رسانه‌های حاشیه‌باز می‌گذاشت حالا در “زخم کاری۳” آنچه می بینیم حرکت بر مدار یک داستان گویی ساده و بی پیرایه است تا مخاطب دوباره اعتمادش به این مجموعه جلب گردد.

کنترل دقیق بازی های بازیگران و به ویژه بازی های جواد عزتی، کامبیز دیرباز و الناز ملک باعث شده آن حجم اغراق‌آمیز بازی‌های اینستاگرامی(!) فصل دوم را شاهد نباشیم و البته که مهراوه شریفی نیا در یک نقش مکمل فراتر از حد انتظار ظاهر می‌شود و متاثر از مکتب پدر و مادرش، به جوان‌ترها یاد می‌دهد که ایجاد حس صرفا اوراکت‌نمایی و داد و فریاد جلوی دوربین نیست و می‌شود مانند مهراوه با تغییر فرم نگاه و گاهی اندکی کار بر آکسان‌های دیالوگ‌ها، حس لازم را در مخاطب تداعی کرد.

نگاهی به تیم نویسندگان فصل سوم “زخم کاری” حکایت دارد که مهدویان از تجربه سقوط فصل دوم درس گرفته و عاملان سقوط را یا خلع ید کرده یا آنها را تبعید کرده به انتهای تیتراژ و اول به داستان‌گویی خودش اتکا کرده و بعد به تراوشات ذهنی تعدادی جوان که هرچه هستند به مانند تبعیدیها، عشق شاخ شدن در اینستا و پاچه‌خواری نیستند.

“زخم کاری۳” باید بتواند همین ثبات توأمان در داستان گویی و بازیگری را تا قسمت آخر حفظ کند و درعین حال سورپرایزهایی منطق‌پذیر -و نه صرفا کُشت و کشتار و قلع و قمع فیزیکی- را در دستور کار قرار دهد. پیرنگ هایی از باز شدن عقبه عاطفی پرسوناژها در افتتاحیه سریال به چشم میخورد که کار بر روی آنها بسیار به کار مهدویان می‌آید به خصوص که امثال کامبیز دیرباز حتی در “اخراجیها” نیز کار بر موتیف های عاطفی-اخلاقی را بهتر درآورده بودند. از امثال منوچهر علیپور باتجربه و تیپ بازیگران قدرنادیده مثل او نیز بیشتر می‌توان استفاده کرد و در عین حال پرهیز از جنگولک بازی جهت وایرال که آفت چنین آثاری است‌.